Zeynep Gürcanlı (Sözcü): AA’ya konuşan Türk yetkililer iki ülke arasında ilişkilerin normalleştirilmesi için yürütülen müzakerelerde anlaşmaya varıldığını doğruladı.
Yabancı ajanslar akşam saatlerinde İsrailli üst düzey yetkililere dayandırarak, Türkiye ile İsrail arasında ilişkilerin normalleştirilmesi için 3 yıldır süren müzakerelerde anlaşmaya varıldığını duyurmuştu.
Tarafların anlaşmayı pazar günü biraraya geldikleri İtalya’nın başkenti Roma’da sonlandırdığı belirtildi.
ABD’nin de desteğiyle varılan anlaşmanın Salı günü imzalanacağı belirtiliyor.
Hafta içi heyetlerin pazar günü Avrupa’da biraraya geleceği duyurulmuş ancak neresi olduğu kamuoyu ile paylaşılmamıştı.
Toplantıya katılacak Türk heyetine Dışişleri Bakanlığı Müsteşarı Feridun Sinirlioğlu’nun, İsrail heyetineyse Başbakan Binyamin Netanyahu’nun özel temsilcisi Joseph Ciechanover’in başkanlık edeceği belirtilmişti.
AP: İsrail 20 milyon dolar tazminat ödeyecek
Türkiye’nin İsrail ile ilişkileri normalleştirmek için şartları İsrail’in özür dilemesi, tazminat ödemesi ve Gazze’ye uygulanan ambargonun kaldırılmasıydı.
Mart 2013’te ABD Başbakanı Barack Obama’yı ağırlayan İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, Mavi Marmara olayı nedeniyle Türk mevkidaşı Başbakan Tayyip Erdoğan’a ‘özür’ mesajını iletmişti.
Associated Press haber ajansı, görüşme heyetinde bulunan İsrailli bir yetkiliye dayandırarak, İsrail’in baskında hayatını kaybedenlerin ailelerine 20 milyon dolar tazminat vereceğini belirtti.
Türkiye’nin bunun karşılığında İsrail devletine ve baskında yer alan askerlere karşı suçlamalarını geri çekeceği ve ilişkilerin yeniden büyükelçi seviyesine çıkaracağı aktarıldı.
‘Gazze’ye İsrail üzerinden insani yardıma izin’
Anlaşma çerçevesinde İsrail’in Gazze’de inşası süren hastanenin bitirilmesine yardımcı olacağı, yeni bir elektrik santrali ve içme suyu sağlamak için deniz suyu arıtma tesisi kuracağı belirtildi.
Ayrıca Türkiye’nin, İsrail’in Aşdod kentindeki liman üzerinden Gazze’ye insani yardım göndermesine de izin verileceği belirtildi.
AA’ya bilgi veren Türk yetkili mutabakatta Hamas ile ilgili bir maddenin bulunmadığını açıkladı.
İsrail gazetesi Haaretz, Türkiye’nin İsrail’e Gazze’yi yöneten Hamas’ın İsrail’e saldırı düzenlemeyeceği konusunda garanti verdiğini iddia etmişti.
Erdoğan, Abbas ile telefonda görüştü
AA, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Filistin yönetimi lideri Mahmud Abbas’ı arayarak İsrail ile yürütülen müzakerelere dair bilgi verdiğini yazdı.
Erdoğan’ın görüşmede, Gazze’deki insani durumun iyileştirilmesi hususunda İsrail’le anlaşma sağlandığını aktardığı belirtildi.
Filistin Devlet Başkanı Abbas’ın ise görüşmeleri “memnuniyetle karşıladığı” ifade edildi…
ERDOĞAN ÜÇ ŞART KOŞMUŞTU; İKİSİ OLDU, BİRİNDEN TÜRKİYE VAZGEÇTİ
Zeynep Gürcanlı/Sözcü:
Mavi Marmara olayının ardından İsrail’le diplomatik ilişkiler “ikinci katip” düzeyine indirilmişti. O dönemde Başbakan olan Erdoğan, ilişkilerin normalleştirilmesi için üç şart ortaya koymuştu;
* İsrail özür dileyecek
* Mavi Marmara mağdurlarına tazminat ödeyecek
* Gazze’ye yönelik deniz ambargosunu kaldıracak.
İsrail, özür şartını yaklaşık iki yıl önce yerine getirmişti. Tazminat konusunda da İsrail ve Türk yetkilileri arasında yürütülen görüşmelede 20 milyon dolarlık bir fon üzerinde uzlaşmaya varılmıştı. Ancak Erdoğan’ın “Gazze’ye ambargo kalksın” ısrarı nedeniyle uzlaşma sağlanamamıştı.
ERDOĞAN AMBARGODAN VAZGEÇTİ, ANLAŞMA SAĞLANDI
İsrail tarafı ise, Gazze’ye uygulanan deniz ambargosunun “uluslararası kurallar çerçevesinde yapıldığını” vurgulayarak, bu konunun “ulusal güvenlik meselesi olduğunu” Türkiye’ye bildirmiş, ambargonun kaldırılmasının söz konusu olmayacağını açıklamıştı. İsrail’in geri adım atmaması üzerine, bunu yapan taraf Türkiye oldu.
Türkiye, Gazze’de bir enerji santrali ve tuzlu su arıtma tesisi kurulmasına İsrail’in izin vermesi koşuluyla, “Gazze’ye uygulanan ambargo kalkmalı” ısrarından vazgeçti.
Diplomatik kaynaklara göre, enerji santrali ve arıtma tesisi de, İsrail’in sıkı denetimi altında kurulacak. Bu tesislere ilişkin malzemeler Gazze’ye deniz yoluyla doğrudan gönderilmek yerine, önce İsrail limanlarına indirilecek. Buradaki denetimlerin ardından Gazze’ye geçişlerine izin verilecek.
HAMAS’IN TÜRKİYE BÜROLARI “SIFIRLANACAK”
İsrail’le varılan anlaşmanın bir başka şartı ise, Hamas’ın Türkiye’deki temsilciliklerinin, bir anlamda”sıfırlanması” olacak.
Türkiye’deki Hamas bürolarında İsrail’in “uygun görmediği” isimler bulunamayacak, Türkiye, yine İsrail’in “onay vermediği” Hamas yetkililerine ülkeye giriş izni de vermeyecek.
Hamas’ın İstanbul’daki bürosu, bir “operasyon merkezi” olmaktan çıkıp, “küçük, etkisiz ve temsili bir büro” haline getirilecek.
Erdoğan, bu konuyu hafta sonunda İstanbul’da görüştüğü Hamas’ın siyasi lideri Halid Meşal’e “yüz yüze anlatmayı” tercih etmişti.
KARŞILIKLI BÜYÜKELÇİ ATANACAK
İki ülke arasındaki uzlaşmanın ardından, hem Türkiye, hem de İsrail bunu Bakanlar Kurullarından geçirecekler. Uygulama, her iki ülkenin de Bakanlar Kurulu kararlarını almalarının ardından başlayacak. Bunun da, önümüzdeki hafta içinde gerçekleşmesi bekleniyor.
Bakanlar Kurulu kararlarının ardından ise, Türkiye Tel Aviv’e, İsrail ise Ankara’ya resmen Büyükelçi atayacak. Böylece iki ülke diplomatik ilişkileri yeniden eski seviyesine dönecek.
